.jpeg)
.jpeg)
.png)
İş sözleşmesinin feshi, hem çalışan hem de işveren açısından ciddi hukuki sonuçlar doğurur. Fesih halinde çalışanın kıdem, ihbar veya diğer yasal tazminatlara hak kazanıp kazanmadığı, fesih nedenine ve iş ilişkisinin niteliğine göre belirlenir. 2025 yılı itibarıyla 4857 sayılı İş Kanunu, 1475 sayılı Kanun’un 14. maddesi ve ilgili mevzuatlar doğrultusunda iş sözleşmesi feshedilen çalışanın tazminat hakları aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
1. İş Sözleşmesi Feshi Nedir?
İş sözleşmesinin feshi, işveren veya çalışanın, sözleşmeyi tek taraflı olarak sona erdirmesi anlamına gelir. Fesih iki şekilde olur:
- Haklı nedenle fesih: Taraflardan birinin ağır kusurlu davranışı veya zorlayıcı nedenler.
- Geçerli nedenle fesih: İşin gereklerinden veya işyerinin ihtiyaçlarından doğan nedenler.
İlgili Kanun:
- 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. ve 25. maddeleri, fesih süreci, ihbar süreleri ve haklı nedenleri düzenler.
- 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi, kıdem tazminatına ilişkin hükümleri hâlen yürürlüktedir.
2. Kıdem Tazminatı Hakkı
Kıdem tazminatı, belirli şartları sağlayan çalışanlara iş sözleşmesinin sona ermesi halinde ödenir.
Kıdem Tazminatı Alabilmek İçin Şartlar:
- Çalışanın aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışmış olması,
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haksız veya geçerli nedenle feshedilmemesi,
- Çalışanın kendi isteğiyle ayrılmaması, (istisnalar hariç)
- İşten ayrılmanın, emeklilik, askerlik, evlilik (kadın çalışan için), sağlık sorunları veya işverenin ahlak dışı davranışları gibi nedenlere dayanması gerekir.
İlgili Mevzuat:
- 1475 sayılı İş Kanunu madde 14:
“İşçinin, kendi isteği dışında işten çıkarılması veya belirli nedenlerle ayrılması halinde, her tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.”
Kıdem Tazminatı Hesaplaması:
Her tam hizmet yılı için 30 günlük brüt ücret tutarında tazminat hesaplanır. 2025 yılı itibarıyla kıdem tazminatı tavanı 53.919,68 TL olarak belirlenmiştir.
3. İhbar Tazminatı Hakkı
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshedileceğini önceden haber vermeyen tarafın, karşı tarafa ödemek zorunda olduğu tazminattır.
İş Kanunu Madde 17’ye Göre Bildirim Süreleri:
- 6 aydan az çalışan: 2 hafta,
- 6 ay – 1,5 yıl arası çalışan: 4 hafta,
- 1,5 – 3 yıl arası çalışan: 6 hafta,
- 3 yıldan fazla çalışan: 8 hafta.
Eğer işveren bu süreyi beklemeden işçiyi işten çıkarırsa, ihbar süresine denk gelen ücreti tazminat olarak ödemek zorundadır.
Aynı şekilde, çalışan da işten ayrılmadan önce gerekli süreyi beklemezse, işverene ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.
4. Haklı Fesih Durumunda Tazminat
4857 sayılı İş Kanunu Madde 24 uyarınca çalışan;
- Ücretinin ödenmemesi,
- İşverenin ahlak dışı davranışları,
- İşyerinde mobbing veya kötü muamele,
- Sağlığı tehlikeye sokan iş koşulları
- gibi nedenlerle iş sözleşmesini haklı nedenle feshederse, kıdem tazminatına hak kazanır.
Ancak bu durumda ihbar tazminatı alınamaz.
İşverenin haklı feshi (Madde 25) durumunda, yani işçinin;
- Devamsızlık yapması,
- İş disiplinini bozması,
- İşverenin güvenini kötüye kullanması
- gibi nedenlerle işten çıkarılması halinde, çalışan hiçbir tazminat hakkı kazanamaz.
5. İşsizlik Maaşı Hakkı
İş sözleşmesinin işveren tarafından haksız veya geçerli nedenle feshedilmesi durumunda, çalışan işsizlik maaşı almaya da hak kazanabilir.
Şartlar:
- Son 120 gün kesintisiz sigortalı olmak,
- Son 3 yılda en az 600 gün sigorta primi ödemiş olmak,
- Kendi isteğiyle işten ayrılmamak.
İlgili Mevzuat:
- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu.
6. Tazminat Hakları Kaybolmasın Diye Yapılması Gerekenler
- Fesih bildiriminizi mutlaka yazılı olarak alın.
- Haksız fesih durumunda iş mahkemesine başvurarak tazminat talebinde bulunun.
- Çalışma sürenizi ve maaş bordrolarınızı belgeleyin.
- Haklı nedenle fesih yapacaksanız, fesih gerekçenizi mutlaka belgeye dayandırın.
İş sözleşmesinin feshedilmesi halinde tazminat hakkı, tamamen fesih nedenine bağlıdır. 4857 sayılı İş Kanunu ve 1475 sayılı Kanun hükümlerine göre;
- Haksız yere işten çıkarılan işçi kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır.
- Haklı nedenle kendi isteğiyle ayrılan işçi yalnızca kıdem tazminatı alabilir.
- Disiplin veya ahlaka aykırı nedenlerle işten çıkarılan işçi ise tazminat alamaz.
Sonuç olarak, işten çıkarılma durumunda hak kaybı yaşamamak için, fesih nedenini netleştirmek, belgeleri saklamak ve gerekirse iş hukuku uzmanı veya avukattan destek almak büyük önem taşır.
Yorum Yap
Yorum yapabilmek için lütfen giriş yapın
Giriş Yap