Fazla Mesai Yerine Serbest Zaman Kullanabilir Miyim?

4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre işçiler, yaptıkları fazla çalışmaların karşılığında ücret almak yerine serbest zaman kullanmayı tercih edebilirler. Bu hak tamamen işçinin talebine bağlıdır; işveren işçiyi zorla serbest zamana yönlendiremez.

Serbest Zaman Hakkı Nasıl Kullanılır?

İş Kanunu’na göre;

İşçi, fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışmadan doğan haklarını para olarak değil, serbest zaman şeklinde kullanabilir.
İşçi bu talebini işverene bildirmek zorundadır.
Serbest zaman, işçi tarafından fazla çalışma yapılan sürelerin karşılığında kullanılır.

Serbest Zamanın Süresi Nasıl Hesaplanır?

Kanun açık olarak belirtir:

Fazla mesai için her 1 saat çalışmaya karşılık 1 saat 30 dakika serbest zaman verilir.
Fazla sürelerle çalışma (haftalık 45 saatin altında olup, sözleşmeyle belirlenen sürenin aşılması) için ise
her 1 saate karşılık 1 saat 15 dakika serbest zaman uygulanır.

Yani serbest zaman, ücret zam oranlarına paralel şekilde artırımlı kullandırılır.

Serbest Zaman Ne Zaman Kullanılmalıdır?

İş Kanunu 41/4’e göre, işçi talepte bulunduğu takdirde serbest zamanı;

6 ay içinde,
Ücretinde bir kesinti olmadan,
Çalışma saatleri içinde,

kullanmak zorundadır.

Burada dikkat edilmesi gereken önemli nokta:

İşveren serbest zamanın kullanım zamanını belirler ancak işçiye 6 ay içinde kullandırmak zorundadır.

İşveren Serbest Zaman Vermek Zorunda mı?

Evet, işçi talep ettiği anda işveren bu hakkı reddedemez. Çünkü kanunda açık şekilde “işçi isterse” ifadesi yer alır.

Ancak:

Serbest zamanın hangi gün ve saatlerde kullanılacağını işverenin yönetim hakkı belirler.
İşveren, işin aksamasını engelleyecek şekilde planlama yapabilir.

Serbest Zaman Kullanılmıyorsa Ne Olur?

Eğer işveren;

İşçiye 6 ay içinde serbest zaman kullandırmazsa,
Ya da serbest zamanı keyfi şekilde engellerse,

fazla mesai ücret olarak ödenmek zorundadır.

Ayrıca işçi gerekirse çalışma müfettişine şikâyette bulunabilir.

İşçinin Seçme Hakkı Vardır

Fazla mesai karşılığında serbest zaman kullanma hakkı tamamen işçiye aittir.

İşçi isterse serbest zaman hakkını 6 ay içinde kullanır, istemezse fazla mesai ücretini zamlı şekilde alır.

Bu nedenle:

“İşveren beni serbest zamana zorlayabilir mi?” → Hayır.
“İşveren talebimi reddedebilir mi?” → Hayır, reddedemez.
“6 ay bitince ne olur?” → Serbest zaman verilmemişse ücret ödenir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre işçiler, yaptıkları fazla çalışmaların karşılığında ücret almak yerine serbest zaman kullanmayı tercih edebilirler. Bu hak tamamen işçinin talebine bağlıdır; işveren işçiyi zorla serbest zamana yönlendiremez.Serbest Zaman Hakkı Nasıl Kullanılır?İş Kanunu’na göre;İşçi, fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışmadan doğan haklarını para olarak değil, serbest zaman şeklinde kullanabilir.İşçi bu talebini işverene bildirmek zorundadır.Serbest zaman, işçi tarafından fazla çalışma yapılan sürelerin karşılığında kullanılır.Serbest Zamanın Süresi Nasıl Hesaplanır?Kanun açık olarak belirtir:Fazla mesai için her 1 saat çalışmaya karşılık 1 saat 30 dakika serbest zaman verilir.Fazla sürelerle çalışma (haftalık 45 saatin altında olup, sözleşmeyle belirlenen sürenin aşılması) için ise her 1 saate karşılık 1 saat 15 dakika serbest zaman uygulanır.Yani serbest zaman, ücret zam oranlarına paralel şekilde artırımlı kullandırılır.Serbest Zaman Ne Zaman Kullanılmalıdır?İş Kanunu 41/4’e göre, işçi talepte bulunduğu takdirde serbest zamanı;6 ay içinde,Ücretinde bir kesinti olmadan,Çalışma saatleri içinde,kullanmak zorundadır.Burada dikkat edilmesi gereken önemli nokta:İşveren serbest zamanın kullanım zamanını belirler ancak işçiye 6 ay içinde kullandırmak zorundadır.İşveren Serbest Zaman Vermek Zorunda mı?Evet, işçi talep ettiği anda işveren bu hakkı reddedemez. Çünkü kanunda açık şekilde “işçi isterse” ifadesi yer alır.Ancak:Serbest zamanın hangi gün ve saatlerde kullanılacağını işverenin yönetim hakkı belirler.İşveren, işin aksamasını engelleyecek şekilde planlama yapabilir.Serbest Zaman Kullanılmıyorsa Ne Olur?Eğer işveren;İşçiye 6 ay içinde serbest zaman kullandırmazsa,Ya da serbest zamanı keyfi şekilde engellerse,fazla mesai ücret olarak ödenmek zorundadır.Ayrıca işçi gerekirse çalışma müfettişine şikâyette bulunabilir. İşçinin Seçme Hakkı VardırFazla mesai karşılığında serbest zaman kullanma hakkı tamamen işçiye aittir. İşçi isterse serbest zaman hakkını 6 ay içinde kullanır, istemezse fazla mesai ücretini zamlı şekilde alır.Bu nedenle:“İşveren beni serbest zamana zorlayabilir mi?” → Hayır.“İşveren talebimi reddedebilir mi?” → Hayır, reddedemez.“6 ay bitince ne olur?” → Serbest zaman verilmemişse ücret ödenir.

1706

4911