.jpeg)
.jpeg)
.png)
4857 sayılı İş Kanunu’na göre “haklı nedenle işten çıkarma”, işverenin iş sözleşmesini tazminatsız ve derhal feshetmesine imkân veren istisnai bir durumdur. Bu sebepler kanunda açıkça belirlenmiştir ve işveren, ancak bu maddelerin karşılandığı durumlarda işçiyi haklı nedenle işten çıkarabilir. Aşağıda 2025 yılı itibarıyla geçerli haklı fesih sebepleri ayrıntılarıyla yer almaktadır.
1. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Davranışlar
İş Kanunu’nun 25/2 maddesinde düzenlenen bu haller, haklı nedenle fesih sebeplerinin en geniş bölümünü oluşturur. Aşağıdaki davranışlar işçinin tazminatsız olarak işten çıkarılmasına yol açabilir:
- İşvereni yanıltmak, sahte belge veya yanlış bilgi vermek.
- İşyerinde hırsızlık yapmak, mala zarar vermek veya zimmete para geçirmek.
- İşverenin ya da çalışma arkadaşlarının şeref ve namusuna hakaret etmek.
- İşveren veya çalışanlara tehdit, saldırı, kavga gibi fiillerde bulunmak.
- İşyerine alkollü ya da uyuşturucu madde etkisi altında gelmek veya iş sırasında kullanmak.
- Güveni kötüye kullanmak, işyeri sırlarını dışarı sızdırmak.
- İş sağlığı ve güvenliği kurallarını bilerek ihlal ederek kendi veya başkalarının hayatını tehlikeye atmak.
- Mazeretsiz devamsızlık:
- Arka arkaya 2 iş günü,
- Bir ayda iki defa tatil sonrası ilk iş günü,
- Bir ayda toplam 3 gün işe gelmemek.
Bu davranışlar işverene derhal fesih hakkı tanır ve işçi kıdem ile ihbar tazminatı alamaz.
2. Sağlık Sebepleri
Bazı sağlık durumları da işveren açısından haklı fesih sebebi olabilir:
- İşçinin kendi kusuruyla iş güvenliğini tehlikeye sokan davranışlarda bulunması,
- İşverene, ailesine veya işyerindeki diğer çalışanlara bulaşıcı hastalık riski oluşturması,
- İş ilişkinin sürmesini tehlikeye sokan sağlık problemleri (örnek: işçinin, işyerinde herkesin sağlığını tehdit eden bulaşıcı bir hastalığı gizlemesi).
Bu hallerde de işverenin derhal fesih hakkı vardır.
3. Zorlayıcı Sebepler
İşçinin iradesi dışında ortaya çıkan ve 7 gün boyunca iş görmesini imkânsız hale getiren zorlayıcı sebepler haklı nedenle fesih sebebi olabilir.
- Doğal afetler,
- Ulaşımı tamamen engelleyen olağanüstü durumlar,
- Uzun süreli kesintiler ve beklenmeyen engeller.
Bu durum toplamda bir haftadan uzun sürerse işveren haklı nedenle fesih uygulayabilir.
4. Gözaltına Alınma veya Tutukluluk
İşçinin:
- Gözaltına alınması,
- Tutuklanması,
- Bu nedenle uzun süre işe devam edememesi,
- Devamsızlığın işin yürütülmesini ciddi şekilde aksatması,
durumunda işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
Burada önemli olan, işçinin yokluğunun işveren için makul olarak katlanılamaz bir hal almasıdır.
5. İş Sağlığı ve Güvenliğine Aykırı Davranışlar
İşçinin, işyerinde:
- Koruyucu ekipman kullanmayı reddetmesi,
- Tehlikeli makine veya araçların kurallarını ihlal etmesi,
- Kendi ve diğer çalışanların can güvenliğini riske atması,
gibi davranışları da haklı fesih sebebi oluşturur.
Bu tür davranışlar işyerinin güvenliğini doğrudan etkilediği için işverenin derhal fesih hakkı vardır.
Haklı Feshe Dahil Olmayan Durumlar
Düşük performans, işini yavaş yapma, uyum sorunları, basit disiplin sorunları, işten verim alınamaması gibi durumlar haklı fesih değildir.
Bu hallerde işveren ancak bildirimli fesih yapabilir ve işçi kıdem tazminatını almaya devam eder.
Haklı nedenle işten çıkarma, ancak İş Kanunu’nun 25. maddesinde belirtilen özel haller mevcutsa yapılabilir. İşveren her iddiada haklı değildir; somut olayın kanuna uygun olması ve ispatlanabilir olması şarttır.
İşçi, haksız yere haklı fesih uygulanmışsa iş mahkemesinde işe iade davası ve tazminat talebi açabilir.
Yorum Yap
Yorum yapabilmek için lütfen giriş yapın
Giriş Yap