4D işçilerin fazla çalışma alacakları nasıl hesaplanır?

İş Kanununa Göre Fazla Çalışma

Eğer işyerinde herhangi bir Toplu İş Sözleşmesi yoksa, fazla mesai alacakları 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında değerlendirilir. Kanuna göre:

Haftalık çalışma süresi 45 saattir.
Bu sürenin üzerindeki her bir saat fazla çalışma sayılır.
Her fazla saat için, normal saatlik ücretin %50 fazlası ödenir.

Bu ücretin üzerinden:

SGK primi,
İşsizlik sigortası primi,
Gelir vergisi,
Damga vergisi
gibi yasal kesintiler yapılır.

Toplu İş Sözleşmesine Göre Fazla Mesai Oranları

Bazı kamu kurum ve kuruluşlarında fazla mesai ödemeleri, Toplu İş Sözleşmesi (TİS) ile belirlenen oranlara göre hesaplanır. Bunlar kurumlara göre farklılık gösterebilir:

Sağlık Bakanlığı’na Bağlı İşyerlerinde:

Gündüz yapılan fazla mesai: %60 zamlı,
Gece yapılan fazla mesai: %75 zamlı olarak ödenir.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na Bağlı Kurumlarda:

Gece veya gündüz fark etmeksizin tüm fazla mesailer %60 zamlı ödenir.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde (Örnek Sözleşme):

Gündüz veya gece fark etmeksizin yapılan her fazla çalışma saati için %75 zamlı ücret ödenir.

Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Fazla mesai hesaplamasında temel yöntem şudur:

İşçinin brüt günlük ücreti, aylık brüt maaşın 30’a bölünmesiyle hesaplanır.
Günlük ücret, günlük çalışma saatine (genellikle 7,5 saat) bölünerek saatlik ücret bulunur.
Fazla çalışma saatine, Toplu İş Sözleşmesine göre belirlenen oran (%60 ya da %75) uygulanır.
Elde edilen tutardan yasal kesintiler yapılır ve net ödeme belirlenir.

Örnek Hesaplama:

Aylık brüt maaş: 20.000 TL
Günlük çalışma süresi: 7,5 saat
Brüt günlük ücret: 20.000 ÷ 30 = 666,67 TL
Brüt saatlik ücret: 666,67 ÷ 7,5 = 88,89 TL

1 saat gece fazla mesai (örnek: %75 zamlı):

88,89 + (88,89 × 0.75) = 155,56 TL (brüt)

1 saat gündüz fazla mesai (örnek: %60 zamlı):

88,89 + (88,89 × 0.60) = 142,22 TL (brüt)

Bu brüt tutarların içerisinden yasal kesintiler yapılarak işçiye net ödeme yapılır.

Fazla Mesai Ödemesi Yapılmazsa Ne Yapılmalı?

Eğer işçi, fazla mesai yapmasına rağmen ücretini alamıyor ya da bordrosunda bu ödeme görünmüyorsa şu adımları izlemelidir:

Öncelikle yazılı olarak kurumuna dilekçe ile başvuru yapmalıdır.
Dilekçeye rağmen sonuç alınamazsa, bağlı olduğu yetkili sendika temsilcileri ile görüşmeli ve sendika aracılığıyla durumu kuruma resmi olarak bildirmelidir.
Tüm bu yollar sonuçsuz kalırsa, işçi ALO 170 üzerinden veya doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyette bulunabilir.
Gerekirse, İş Mahkemesi yoluyla yasal hak arama sürecini başlatabilir.

4D (sürekli) işçi kadrosunda çalışan personelin fazla mesai alacakları, çalışma süresinin yasal sınırların üzerine çıkması halinde hesaplanır. İş Kanunu ve varsa yürürlükteki Toplu İş Sözleşmesi (TİS) hükümleri esas alınarak ödeme yapılır.İş Kanununa Göre Fazla ÇalışmaEğer işyerinde herhangi bir Toplu İş Sözleşmesi yoksa, fazla mesai alacakları 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında değerlendirilir. Kanuna göre:Haftalık çalışma süresi 45 saattir.Bu sürenin üzerindeki her bir saat fazla çalışma sayılır.Her fazla saat için, normal saatlik ücretin %50 fazlası ödenir.Bu ücretin üzerinden:SGK primi,İşsizlik sigortası primi,Gelir vergisi,Damga vergisi gibi yasal kesintiler yapılır.Toplu İş Sözleşmesine Göre Fazla Mesai OranlarıBazı kamu kurum ve kuruluşlarında fazla mesai ödemeleri, Toplu İş Sözleşmesi (TİS) ile belirlenen oranlara göre hesaplanır. Bunlar kurumlara göre farklılık gösterebilir:Sağlık Bakanlığı’na Bağlı İşyerlerinde:Gündüz yapılan fazla mesai: %60 zamlı,Gece yapılan fazla mesai: %75 zamlı olarak ödenir.Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na Bağlı Kurumlarda:Gece veya gündüz fark etmeksizin tüm fazla mesailer %60 zamlı ödenir.Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde (Örnek Sözleşme):Gündüz veya gece fark etmeksizin yapılan her fazla çalışma saati için %75 zamlı ücret ödenir.Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?Fazla mesai hesaplamasında temel yöntem şudur:İşçinin brüt günlük ücreti, aylık brüt maaşın 30’a bölünmesiyle hesaplanır.Günlük ücret, günlük çalışma saatine (genellikle 7,5 saat) bölünerek saatlik ücret bulunur.Fazla çalışma saatine, Toplu İş Sözleşmesine göre belirlenen oran (%60 ya da %75) uygulanır.Elde edilen tutardan yasal kesintiler yapılır ve net ödeme belirlenir.Örnek Hesaplama:Aylık brüt maaş: 20.000 TLGünlük çalışma süresi: 7,5 saatBrüt günlük ücret: 20.000 ÷ 30 = 666,67 TLBrüt saatlik ücret: 666,67 ÷ 7,5 = 88,89 TL1 saat gece fazla mesai (örnek: %75 zamlı): 88,89 + (88,89 × 0.75) = 155,56 TL (brüt)1 saat gündüz fazla mesai (örnek: %60 zamlı): 88,89 + (88,89 × 0.60) = 142,22 TL (brüt)Bu brüt tutarların içerisinden yasal kesintiler yapılarak işçiye net ödeme yapılır.Fazla Mesai Ödemesi Yapılmazsa Ne Yapılmalı?Eğer işçi, fazla mesai yapmasına rağmen ücretini alamıyor ya da bordrosunda bu ödeme görünmüyorsa şu adımları izlemelidir:Öncelikle yazılı olarak kurumuna dilekçe ile başvuru yapmalıdır.Dilekçeye rağmen sonuç alınamazsa, bağlı olduğu yetkili sendika temsilcileri ile görüşmeli ve sendika aracılığıyla durumu kuruma resmi olarak bildirmelidir.Tüm bu yollar sonuçsuz kalırsa, işçi ALO 170 üzerinden veya doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyette bulunabilir.Gerekirse, İş Mahkemesi yoluyla yasal hak arama sürecini başlatabilir.

Kullanıcı Yorumları

Toplam 2 Yorum

08/04/2025 11:45

Canan Semerci

Puan: 184

Yorum: Mustafa bey fazla çalışma sizin toplu iş sözleşmesi hükümlerince yüzde kaç zam uygulanıyor

06/04/2025 17:39

MUSTAFA AYDIN

Puan: 29

Yorum: Bu ay benim yaklaşık 10 saat fazla gündüz mesaim var net olarak ne kadar elime gecer şimdiden çok teşekkür ederim iyi çalışmalar iyi akşamlar dilerim size